Wednesday 28 September 2011

Mizo Thu leh Hla a sulsutu te


A. Thanglura

    Pa pakhat nih tling Aloysiua Thanglura hi ni 3 December 1926 khân Sairangah a lo piang a. Aizawl Thakthing Venga a Pu Vanhlira hnenah lehkhazirin a awm a, 1936-ah Lower Primary a zo a, 1940-ah Middle a zo leh a. St. Anthony’s High School, Shillong-ah zir zawmin 1946-ah Matric a pass a. Shillonga Cotton College-ah a zir zawm zêl a. Kum laklawhah St. Anthony’s College, Shillong aṭangin B.A. a zo a. Law College lamah kal leh in Gauhati aṭangin B.L chu 1954 khân a pass leh bawk a, Mizo zinga a hmasa ber a ni nghe nghe.
    Mizoram politics-ah lutin, Mizo District Council inthlan hmasa ber 1952-a thlan tlin Pu R. Thanhlira chhuahsan hmun ruakah chuh ve a rilrûk a. Mahse mi thar a la nih avângin a rin aiin a lo harsa Councillor a ni chho ta zel a, Hêng hun lai aṭang hian a thawm a ṭha hle a, a mah pawhin, ‘Mizo Union Perhtê’ a inti ve ngat a ni. Kum 1954-a Pu R.B. Chawnga hmun ruakah thlan tlin a ni ve  ta.
    Mizo Union hotu lawk zingah a tel zel a, General Secretary te Vice President dinhmun te aluah a. Tin, kum 1954-ah Assam MLA atân thlan tlin a ni a, Assam Congress Party zawmin Shillong-ah a awm a, Parliamentary Secretary rei lo deuh a vawn hnuin, Chief Parliament Secretary-ah hlân kai a ni a. Tin, 1960 July thla khân All Party Hill Leaders Conference-ah Chairman a tân thlan a ni.
    Congress Party chu Mizoramah ni 10 August 1961 khâna din a. Kum 1962 khân Assam Congress MLA aṭangin MP (Rajya Sabha)-ah thlan tlin a ni a, 1967 thleng a vuan. Kum 1967-ah Assam MLA-ah thlan tlin a ni leh a, ni 6 November 1970 aṭangin Assam sawrkar Cabinet Minister a ni a, Mizo zinga hetiang hmun luah hmasa ber leh awm chhun a ni ta, January 1972 thleng a vuan a ni.
    Pu A. Thanglura hi mi thil hre zau tak, a ni a, tîm mang hauh loa thil sawi bawrh bawrh mai, mite inhmeh leh dik angreng tak, nuihzatthlâk tak sia fiamthua sawisak thiam êm êm, a hnuah mite pawhin an sawi chhawn fo ṭhin khawpa ṭawngkam bungrua nei ṭha em em a ni. Mite hriatreng tur ṭawngkau chheh fiamthu a ngah hle.
    A upat deuh hnu hian a bawrhsawm ve hle a, politics a chawlhsan hnuah lehkhabu a ziak a, chungte chu:
    1. Zoram Politic Lumlet Dân (Bel keh phuar khawm tui pai thei lo) tih chu 1983 khan phek 291 lai a chhah in a chhuah a ni a. He lehkhabu hi chhiar a nuam em em a, amah hrechiang deuh te phei chuan a ma bula a titi ngaithla ang deuhthawah min siam e an ti hial. Nuih pui kak kakna tur tam tak a awm. Mizoram Politics inher vel tarlanna a ni a. Ni a a hriat Mizoram politics virvel te, hruaitu hrang hrangte dinhmun leh nia a hriat dân tim mang lo a a sawina a ni. Chhiar a manhla hle. Pu B. Lalthangliana chuan “He lehkhabu kan chhiarin amah kâwm ang maiin a zia a nemkhai thiam êm êm hi a danglamna tak a ni awm e” a ti hial. Mizoram Politics zir duh chuan chhiar ngei ngei chi a ni.
    2. Mihrâng leh Sahrâng I & II . Hei pawh hi pui tak a ni. Phek 258 vel a ni a, sawi kawp nghal law law mai ila. He lehkhabuah hian thlûr bik a nei lo a, thil chi hrang hrang a khung khawm a ni ber mai. Tu emaw sawi dan takah a Hmâr bai a ni ber mai e. Mizo hnam chanchin, Krista Pasaltha te, Dullai sial leh Vankal sial te, Sangha Assembly te Sairang chanchin leh a tobul thlengin a bilh a. Tin dara thingpui huana Keimi te, India rama Sai hmingthang leh sa hlauhawm ṭhenkhat te,  Di-biahnemi te a ziak a. a khungkim hle a ni.
    A lehkhabu pakhat ang bawk khan chhiar a nuamin a nuihzatthlak angreng leh hle a. A ngaihnawm in a bengvar thlak khawp mai. Amah kawma, a bula awm ang mai a thu a kalpui leh thiam hi a namai loh zia a pholang chiang khawp mai.
    Mizo paah chuan pa chhuanawm leh thawm nâ, a tih lam chu nêk hraih chi, thil a sawi pawh a zai hraih khawpa ti na thiam, huhâng ngah tak a ni. Amah hi a indah sang in a inti sang ngai lo a, miten an dah sangin a thu an ngai chân zawkna hian miropui a nih zia a tarlang chiang hle awm e. He tiang khawpa mi ropui hi nimahse Thihna chuan a chungah ro a rel ve ta tho a ni Kum 1996 kha a MIZO THU LEH HLA lama sulsutu chu mual a liam ve ta a ni.
.Zofate he leilunga kan awm ve chhung chu a hming hi a dai tawh kher lovang.

1 comment: